Аб тым як прайшлі гэтыя 10 дзён нам апісаў сам Сяргей. Атрымаўся своеасаблівы дзённік.

Зняволеныя распавядалі мне, што падчас вайны ў спецпрыёмніку мясцілася гестапа, пасля - НКВД, цяпер - міліцыя. Пяць камераў: дзве маленькія, прыкладна 3 на 1,5 м. і тры значна большыя. Яны разлічаны на 20 чалавек, але ў першыя дні майго знаходжання тут налічвалася каля 40 арыштаваных. Многія з іх не па першаму разу. Тых, хто патрапіў сюды ўпершыню, можна пазнаць па іх падаўленаму выгляду, засяроджанасці на нечым глыбока сваім, унутраным. Пакорлівасць і падаўленасць - аб'ядноўвае навічкоў.

Першы дзень самы цяжкі. Пасля таго як прывялі, патрабую адразу ручку і паперу - пішу заяву на імя начальніка аб тым, што маю галадаць супраць рашэння суда. Ахоўнік, паглядзеўшы маю заяву, кажа - цяжка будзе дзесяць сутак. Я і сам гэта ведаю, але па-іншаму пратэставаць у няволі немагчыма. Гэта адзіны рэальны сродак паказаць сваю чалавечую годнасць у гэтых нечалавечых умовах.

Нечалавечнасць і прыніжэнне пачынаюцца адразу. Патрабуюць распрануцца да гала і ўважліва правяраюць усё адзенне. Забіраюць ручку - маю адзіную тут зброю, спрабуюць адабраць расчоску - яе ўдаецца адстаяць, не дазваляюць ручнік (яго даўжыня перавышае крыху нарматыўныя 50 сантыметраў). Адрэзвайце лішняе - кажу ім. Ручніком карыстацца дазволілі. Пасля гэтага супраць насоўкі, мыла, зубной пасты і шчоткі пярэчанняў ужо не было. Дарэчы, прадметамі асабістай гігіены павінны забяспечваць на месцы кожнага арыштаванага. Я адзіны, хто мае іх.

У камеры чатыры чалавекі. Спаць можна па чарзе, ці ўсім, але толькі на баку. Вентыляцыі няма, спякотна - сядзім распрануўшыся да поясу. Аднаму можна стаяць, астатнім сядзець ці ляжаць. Замест матраца - куртка. Кіпеню дамагаюся толькі раніцай - далі палову кубка.

Другі дзень прайшоў у змаганні за магчымасць атрымаць ручку і паперу. Усёткі дамогся!. Увечары прынеслі цэлы кубак кіпеню. Перадалі першую газету.

У пятніцу прапанавалі выехаць на працу - з радасцю пагаджаюся, бо гэта магчымасць падыхаць свежым паветрам і актыўна парухацца. Дазволілі патэлефанаваць дадому. Гэта ўжо іншы стан - знікла адчуванне ізаляцыі. Уначы пішу заявы ў гарадскую СЭС і пракуратуру з просьбай правесці праверку санітарна-гігіенічных умоў утрымання зняволеных, патрабую сустрэчы з адвакатам.

У суботу мяне наведваюць прадстаўнікі БХК, узгадняем тэкст скаргі ў абласны суд, дамаўляемся аб наступнай сустрэчы. Пералом адбыўся ў панядзелак, калі пайшла інфармацыя аб галадоўцы ў СМІ, пайшлі па інстанцыях скаргі, скаардынавана пачалі дзейнічаць праваабаронцы і сябры Фронту, іншыя гродзенскія дэмакратычныя арганізацыі.

Адбылася размова з кіраўніцтвам Кастрычніцкага РАУС. З аўторка ў камеры засталося тры чалавекі, а ў чацвер - два. У сераду вывезлі групу арыштаваных памыцца ў душ (упершыню за шмат гадоў існавання спецпрыёмніка). Зніклі праблемы з перадачай вады, газет, праўда, медыкаў да мяне так і не пусцілі. Можна змагацца за чалавечыя правы і за кратамі. І фізічная слабасць, якая пачала адчувацца, не паўплывала на эмацыйны пад'ём і жаданне хутчэй выйсці на волю, каб працаваць далей, змагацца з гэтым антычалавечым рэжымам.

Падрыхтаваў М.КАРНЕВІЧ