«Чаму я буду галасаваць супраць»

Выбар, якi зробяць жыхары Беларусi 9 верасня гэтага года, у вялiкай ступенi вызначыць будучыню нашай краiны на пачатку ХХI ст. Каманда сучаснага прэзыдэнта на працягу 7 гадоў кiравання прыкладала вялiзарныя намаганнi, каб затрымаць Беларусь у мiнулым. У межах Рэспублiкi спрабавалi рэстаўраваць Савецкi Саюз. Паколькi гэта пярэчыла тэндэнцыям развiцця сучаснага свету, то гэты эксперымент непазбежна набываў формы, якiя разыходзiлiся з мiжнародным правам i беларускiм заканадаўствам. Сем гадоў Беларусь жыла скандаламi i канфлiктамi, якiя былi выклiканыя непадрыхтаванасцю яе прэзыдэнта да выканання ролi кiраўнiка сучаснай еўрапейскай дзяржавы.

На будучых выбарах я буду галасаваць супраць кандыдатуры А.Лукашэнкi, бо ўпэўнены ў няздольнасцi яго i ягонай каманды правесцi даўно наспеўшыя эканамiчныя i палiтычныя рэформы. Будучыня краiны не ў рэанiмацыi трупа СССР, а ў выкарыстаннi тых магчымасцяў, якiя дае незалежнасць. Хлуснёй з’яўляецца сцвярджэнне, што нашыя праблемы – вынiк распаду Саюза, наступствы незалежнасцi. Сучасны крызiс – гэта вынiк адсутнасцi веры ва ўласныя сiлы, нежадання i неўмення выкарыстаць патэнцыял свабоднай краiны свабодных людзей. Трэба займацца не пошукамi ўнутраных i знешнiх ворагаў, якiя нiбыта не даюць нам спакойна i багата жыць, а крытычна ацанiць уласныя дзеяннi. Тым больш, што пасля трагiчных падзеяў лiстапада 1996 г., калi з парушэннем закона быў прыняты новы варыянт Канстытуцыi, прэзыдэнт атрымаў амаль неабмежаваныя паўнамоцтвы.

Часам можна пачуць, што А.Лукашэнка з’яўляецца гарантам стабiльнасцi. Але сённяшняя стабiльнасць толькi вонкавая. Сапраўдны грамадскi мiр нельга гарантаваць выключна мiлiцэйскай дубiнкай, рэпрэсiямi супраць палiтычнай апазiцыi, лiдэры якой знiкаюць у нашай «стабiльнай» краiне быццам на поле боя. Безкантрольнасць улады, адсутнасць незалежнага ад чыноўнiкаў суда, iснаванне парламента без паўнамоцтваў, дыскрэдытацыя прафсаюзаў, пераследаванне недзяржаўных сродкаў масавай iнфармацыi – усё гэта ва ўмовах эканамiчнага крызiсу можа прывесцi да сацыяльнага выбуху. Кiраўнiкi дзяржавы павiнны iмкнуцца да дыялогу з апазiцыяй, якая выказвае настроi значнай часткi грамадзян.

Дзеячоў апазiцыi iншым разам абвiнавачваюць у распальваннi мiжэтнiчнай варожасцi. Але хто дапусцiў распаўсюджванне фашысцкай арганiзацыi РНЕ (Российское Национальное Единство), якая без асаблiвых перашкодаў з боку ўладаў выступае за ўсталяванне «русского порядка» на беларускай зямлi? Чые дзеяннi ствараюць штучныя перашкоды на шляху захавання i развiцця культуры нерускiх народаў краiны? Хто вiнаваты ў тым, што нават беларусы задумваюцца, а цi не з’яўляецца народ, якiя даў назву краiне, таксама нацыянальнай меньшасцю? Нацыянальная рознь не ад апазiцыi. Гэта сённяшняя ўлада дзелiць людзей па этнiчнасцi, а не яднае iх iдэяй, што ўсе яны належаць да беларускай нацыi, бо з’яўляюцца грамадзянамi Беларусi, i менавiта беларуская зямля з’яўляецца iх Радзiмай. А.Лукашэнка спрабуе абвяргнуць нашую старажытную традыцыю паважаць людзей, якiя шануюць родную культуру.

Прэзыдэнт Беларусi павiнен быць адукаваным i выхаваным чалавекам, якому будуць чуждыя хамскiя выпады па адрасу сваiх падначаленых. Грамадзянам нашай краiны не павiнна быць сорамна за чалавека, якi прадстаўляе дзяржаву ва ўсiм свеце. I канешне, прэзыдэнт павiнен ганарыцца беларускай гiсторыяй i беларускай культурай. Як можна галасаваць за кандыдата, якi публiчна зневажае беларускую мову, якi спрабуе звязаць яе выключна са сваiмi палiтычнымi працiўнiкамi, iгнаруючы тое, што гэтая мова з’яўляецца роднай пераважнай большасцi насельнiцтва Рэспублiкi.

Вядома, што частка жыхароў краiны вiтала вяртанне ў сярэдзiне 90-х гг. ранейшага курса на русiфiкацыю беларускай зямлi. Сярод нас заўсёды былi людзi, якiя не ведалi i не паважалi беларускай гiсторыi, якiм не балела душа за складанае становiшча беларускай культуры i мовы. Рукамi такiх прыхадняў-чужынцаў часта рабiлiся самыя брудныя справы. Але цi можна абiраць прэзыдэнтам краiны чалавека з такога асяроддзя! А.Лукашэнка шмат апошнiм часам гаворыць пра духоўнасць. Аднак рэальныя справы ягонай каманды выразна пярэчаць прыгожым словам. Дастаткова згадаць пра вымушаную эмiграцыю Васiля Быкава, якi не мае сёння магчымасцi працаваць на Радзiме. Не вельмi верыцца i ў шчырасць прэзiдэнцкiх заяваў пра велiч рускай культуры. Цi можа паважаць iншую культуру чалавек, якi не шануе сваёй роднай?

Я буду галасаваць супраць кандыдатуры А.Лукашэнкi, бо пакуль гэты чалавек будзе знаходзiцца пры ўладзе, Беларусь застанецца ў мiжнароднай iзаляцыi. Апроч Расii, краiнаў СНД, Iрака i яшчэ некалькi азiяцкiх дзяржаваў з намi нiхто не будзе развiваць мiждзяржаўныя адносiны. На пачатку 90-х гг. незалежная Рэспублiка мела даволi высокi аўтарытэт сярод еўрапейскiх партнёраў. Iснавалi рэальныя магчымасцi для рэалiзацыi геапалiтычнага праекту Станiслава Шушкевiча «Беларусь – мост памiж Захадам i Усходам». Шансы для аднаўлення гэтай канцэпцыi яшчэ не страчаныя, але немагчыма праводзiць яе ў жыццё пры сучасным кiраўнiцтве.

Я буду галасаваць супраць А.Лукашэнкi, бо ведаю, што яго абранне прывядзе да масавай эмiграцыi з Беларусi моладзi i iнтэлiгенцыi. I прычыны гэтага знаходзяцца не толькi ў галiне эканомiкi. Людзi не жадаюць жыць у той атмасферы страха i хлуснi, якая апусцiлася на беларускую зямлю. Мы ўсё больш нагадваем краiну, у якой заўсёды зiма, але нiколi не наступаюць Каляды.

Мiж тым Беларусь мае ўсе падставы пераадолець тую жахлiвую сiтуацыю выжывання, якая авалодала грамадствам з сярэдзiны 90-х гг. Краiна займае выгоднае геапалiтычнае становiшча. Яна мае людзей, што не развучылiся добра i сумленна працаваць. Нягледзячы на шматлiкiя саюзы з Расiяй, нашая дзяржава захавала асноўныя атрыбуты незалежнасцi. Галоўнае паверыць ва ўласныя сiлы, зразумець, што толькi сваiмi рукамi мы здолеем збудаваць краiну, з якой нiкому не захочацца эмiграваць.

Алесь Слонiмскi

«Я сделаю все для его победы...»

Давно хотел вам написать, но мешала природная лень и надежда на то, что стабильность в обществе сохранится и без моего участия. Толчком послужило выступление кандидатов в президенты от оппозиции в программе В. Познера «Времена».

Есть очевидная истина. Лучшее – враг хорошего. Будут ли лучше жить граждане Беларуси, если кто-нибудь из этих кандидатов придет к власти? Вряд ли. В этих выступлениях была критика Лукашенко, самореклама, но не было любви к своей стране, а без этого грош им цена не только как президентам, но и как гражданам Беларуси. Кстати, этим выступлением развеян миф о недоступности СМИ для оппозиции. Им недоступно БТ, но что смотрит «электорат» по БТ? Программы «Резонанс» или «Политические диалоги»? Уверяю вас (это я вижу по своей семье), только мыльные оперы и «Калыханку». Если бы эти кандидаты выступили на БТ, их услышали бы единицы, и мне не было бы стыдно за то, что во всей Беларуси не нашлось человека, который бы стремился в президентство не ради личной выгоды, а для пользы от жизни.

Боюсь, что в результате победы оппозиции может быть развеян миф о незыблемой стабильности белорусского общества, обусловленной национальным менталитетом. Надо быть сильным, чтобы не видеть надписи в подъездах «Смерть москалям!», «Москали, вон!». А о том, что город разрисован товарными знаками «Край», хочется сказать особо. Я не знаю, что это за организация, какие цели и задачи она перед собой ставит, но от уродования свежевыкрашенных остановок общественного транспорта до погромов дистанция не такого уж большого размера. Вдумайтесь, кто рисует эти значки, напоминающие сливной бачок унитаза в разрезе? Взрослые дяди этого делать не будут. Дети по своей инициативе написали бы имена своих кумиров или, в крайнем случае, всем известное слово из трех букв. Ясно, что руководители организации «Край» не любят свой город, им наплевать на деньги, которые тратятся на его благоустройство. Тот, кто уродует городское имущество, вряд ли что-то зарабатывал своим трудом, если только краевцы не получают деньги именно за вандализм по отношению к своему городу. И очень жаль, что в это вовлечена молодежь.

Я боюсь прихода к власти оппозиции, т.к. все их лозунги направлены на разжигание национальной розни. Если и не все, то большая часть. Выступления на митингах сводятся к одному – белорусы живут плохо, потому что русские заняли все лучшие рабочие места, а министр иностранных дел вообще Урал Латыпов. Кстати, по организации эти митинги являются точными копиями тех митингов, организуемых руководством города. Когда я попросил слова, меня спросили, о чем я буду говорить. Услышав о том, что я хочу выступать в поддержку президента, мне вежливо отказали, сославшись на регламент, пояснив, что надо было записаться на прошлой неделе в четверг по определенному адресу.

В любом обществе есть зерна национализма, есть недовольство бедных по отношению к богатым, водителей к работникам ГАИ и т.д. И если эти зерна поливать и удобрять, можно всколыхнуть любую страну, даже Беларусь. А я еще помню то время, когда мне, как руководителю среднего звена, говорили, что распоряжения мои будут выполняться, только если я их напишу по-белорусски. Я вздохнул спокойно только после прихода к власти Лукашенко, и то, что в стране стабильность – это его заслуга, в этом я уверен.

Хочется покритиковать нашу газету за однобокую подборку материалов. Девушка, будущая журналистка, сетует на то, что ее специальность не будет нужна стране (№22 от 31.05.2001 - прим. ред.). Да, не будет. Стране нужны специалисты по техническому программированию. Неужели она не понимает, что журналистов, которые могут жить, ни в чем себе не отказывая, единицы? Предприниматель со страниц газет жалуется на трудности в бизнесе. А неплохо было бы спросить его, сколько он платит рабочим, а сколько оставляет себе. Нация спивается, об этом говорят и пишут все, кому не лень. Люди работают, им есть за что выпить и закусить. Народ беднеет, но по вечерам в барах и ресторанах, особенно по выходным, яблоку негде упасть.

Умирает белорусский язык. Я думаю, что это беда небольшая. Плохо, что мы не знаем английского языка, а еще пытаемся строить из себя европейскую страну. Ну, вы знаете «Беларусь в Европу»... Когда решался вопрос о языке, я так надеялся, что в качестве государственного языка будет принят английский, никому бы не было обидно и польза была бы большая.

Тормозится процесс приватизации, в страну не идут инвестиции. В России приватизацию провели быстро, чем кончилось – все знают.

В стране не идут реформы. Да, не идут. Но прежде, чем их проводить, надо знать, как это делать. Поэтому я считаю правильной осторожность президента в их проведении. Не зря врачи придерживаются принципа «не навреди» и предпочитают терапевтическое лечение, а не операции.

Да, наш президент не идеален как Путин, но лучшего я не вижу. И на предстоящих выборах я не только буду голосовать за него, но и сделаю все от меня зависящее для его победы.

Владимир Соболев, нач. смены РУП «Химволокно»

Photo IREX/ProMedia www.irex.minsk.by